|
| 
| 
OSTEOPOROZ
Özel Ordu Sevgi Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı
Op.Dr. Hacı Önder 20 Ekim Osteoporoz
günü ile ilgili önemli bilgiler
verdi.
En sık görülen metabolik kemik hastalığı
olan osteoporoz düşük kemik kütlesi ve kemik mikro yapısının bozulması sonucu
kemik kırılganlığının ve kırık olasılığının artması ile karakterize bir iskelet
sistemi sorunudur.
50 yaşın üzerinde her 3 kadından
birinde ve 50 yaş üzerinde 5 erkekten birinde osteoporoz görülmektedir.
Oranlara bakıldığında kadınlarda meme kanserinden erkeklerde ise prostat
kanserinden daha fazla görülmektedir.
NASIL TANI KONULUR?
Hastalık
klinik vermeden önce kemiğin düşük mineral yoğunluğu ile karakterizedir. Kemik
mineral yoğunluğu, halk arasında kemik taraması olarak bilinen, DEXA ile
ölçülür.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Ortalama yaşam süresinin giderek
artmasına bağlı olarak osteoporoza bağlı kırıklar çok önemli bir sağlık sorunu
durumuna gelmiştir. Osteoporoza bağlı kırıklar en çok omurgalarda, el bileğinde
ve kalçada görülmektedir ancak kemik mineral yoğunluğunun çok azaldığı
durumlarda tüm bölgeler risk altındadır. Özellikle omurga ve kalçalarda mikro
kırıktan kaynaklı yaygın bel ve sırt ağrıları, boy kısalması ve yaygın vücut
ağrıları olabilir.
RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
|
Yapısal ve genetik
faktörle |
Yaşam biçimi ve/veya
beslenme |
Tıbbi durumlar |
Düşmeye yönelik
kişisel ve çevresel risk faktörleri |
|
• Yaşlanma • Düşük kemik kütlesi • Dişi cinsiyet • Beyaz ırk • Annede osteoporoz
varlığı • Erken menopoz •İnce vücut yapısı |
•İnaktif ve sedanter
yaşam • Kalsiyum ve D
vitamininden fakir diyet • Alkol kullanımı • Sigara |
• Kullanılan ilaçlar
(kortizon, metotreksat gibi) • Hareketsiz yaşam • Amenore (adet
görememe) |
• Denge ve normal
yürümenin bozulması • Sedatif kullanımı • Kas zayıflığı • Kognitif bozukluklar |
NASIL KORUNULABİLİR?
Osteoporozun önlenmesi çocukluk,
ergenlik ve gençlik dönemlerinde optimal kemik gelişimi ile başlar. Kemik
yaşayan doku olduğu için kemikler ve iskelet doğumdan ergenliğin sonuna kadar
sürekli gelişir ve büyür, erken erişkin dönemde veya 20’li yaşlarda maksimum
güce ulaşır. Çocuklar ve ergenlerin kemik gelişimi açısından uymaları gereken
unsurlar şu şekilde sıralanabilir.
•
Yeterli kalsiyum alımı,
•
Güneş ışığından yararlanma ve yaşa uygun yeterli
D vitamini alımı,
•
Yeterli protein alımı,
•Düzenli fizik aktiviteye katılım,
•
Sigaradan uzak durma
eğitimi
İnsanda kemik kaybı genellikle 40’lı yaşlardan sonra
başlar ve kaybedilen kemikler kadar yerine yenisi konamaz. Menopoz sonrası
kadınlarda kemik kaybı hızlanır. Erkeklerde kemik kaybı 50’li yaşlarda başlar
ancak kayıp hızı daha yavaştır. Bu aşamada kemik kaybını önleyici yöntemler
kemik kaybını yavaşlatabilir. Kalsiyum, D vitamini ve proteinin yer aldığı iyi
beslenme kemik kitle ve gücünün korunmasında önem taşımaktadır.
Osteoporoz ve kırık gelişiminin engellenmesi
için 50 yaş üzeri erişkinlerde günlük 1200 mg kalsiyum alımı önerilmektedir.
50 yaş
üzeri erişkinlerde önerilen günlük D vitamini dozu 800-1000 IU’dir. Diyetle
yeterli miktarda alınması mümkün olmadığı için destek tedavisi verilmesi
önerilmektedir.
Günlük önerilen kalsiyum miktarları:
Çocuklar mg/gün
0-12 ay 400
1-3 yaş
500
4-6 yaş
600
7-9 yaş
700
10-18 yaş 1300
19 yaş-menopoz 1000
Menopoz sonrası 1200
Osteoporoz için 5 ayrı tipte
egzersiz programı önerilmektedir: Germe egzersizleri(yoga,plates), denge
egzersizleri(yoga,plates), kuvvetlendirme egzersizleri(daha çok menapoz
öncesi;ağırlık kaldırma), yüksek güçlü egzersizler, vücut ağırlığı ile yapılan
aerobik egzersizler(yürüme,koşma,ip atlama,merdiven inip çıkma).
Bunları yanında sportif aktiviteler
tavsiye edilir. Tenis, voleybol, basketbol gibi sporların kemik kitlesini
artırdığı ve denge ve koordinasyonu artırdığı bilinmektedir
