|
| 
| 
Kalça çıkığı sorununa günümüzde çok fazla bebekte
rastlanıyor. Uzmanlar erken teşhisle çıkığın çok kolay tedavi edilebileceğini,
bu yüzden de erken tanının büyük önem taşıdığını vurguluyor. Özel Ordu Sevgi
Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Hacı Önder kalça çıkığı,
nedenleri ve tedavisi hakkında merak edilenleri yanıtladı.
Kalça çıkığı nedir?
Uyluk kemiğiyle leğen kemiğinin eklem bölgesi gelişimi
sırasındaki uyumsuzluğu kalça ekleminin tam oluşmamasına sebep olur. Bu da
kalça çıkığını meydana getirir. Doğuştan kalça çıkığına (DKÇ); gelişimsel kalça
yetersizliği, gelişimsel kalça çıkığı ya da doğumsal kalça çıkığı da
diyebiliriz. Leğen kemiğindeki yuvanın (asetabulum) gelişimindeki aksama ve
buna bağlı olarak bacak uyluk kemiği (femur) başının bu yuva içerisindeki
normal pozisyonu koruyamaması ve yuva dışarısında bulunması kalça çıkığı olarak
değerlendirilir.
Doğuştan kalça çıkığı, çocuklarda sık görülür ve erken
anlaşılıp tedavi edilmezse kalıcı sakatlıklara yol açabilir.
Kalça çıkığının belirtileri nelerdir?
Kalça çıkığında özellikle yeni doğan bebeklerde ve çıkık
derecesi ağır olmayan küçük çocuklarda yürüyene kadar hiçbir belirti
olmayabilir. Bu gibi durumlarda çıkık, çocuk doktorlarının normal muayeneleri
sırasında fark edilebilir. Bebeğinizin bacaklarında uzunluk farkı, ayaklarında
şekilsel bozukluk, kalça ve bacağın üst kıvrım bölgelerinde sağ ve sol bacak
arasında farklılık, bacaklardan birinin diğerine oranla daha az hareketliliği
ve esnekliği varsa doktora başvurun. Ayrıca yürüme başlangıcında sendeleyerek
yürüme biçimi gibi belirtiler gözlemliyorsanız en kısa sürede bebeğinizi
deneyimli bir ortopediste göstermeniz gerekir.
Kalça çıkığında tedaviyi ertelemeyin!
Tedavinin ilk adımı kundak uygulamasının yasaklanmasıyla
atılır. İlk 6 ayda yapılan tanı sonucunda pavlik bandajı dediğimiz, bebeğinizin
dizlerini birbirinden ayırarak karnına doğru çekilmesini sağlayan yöntem ya da
frejka yastığı uygulanır. Bu bandajlar bebeğinizi rahatsız etmez. 6 aylıktan
sonraki dönemlerde genel anestezi altında, kalça yerine oturtulup alçı
uygulanması, 18 aydan daha büyükler içinse kemik ameliyatları gerekebilir. Yaş
ilerledikçe çıkık ağırlaşacağı için operasyonların büyüklüğü de artar. 6 yaşına
kadar ender de olsa başarılı ameliyatlar yapılabiliyor olmasına karşın, 10
yaşından büyük çocuklarda yapılacak cerrahi uygulamaları maalesef genellikle
olumlu sonuç vermiyor. Bu gibi durumlarda daha ileri yaşlarda ancak kalça
eklemi dondurulması ya da fonksiyonel açıdan avantajlı kalça protezi ameliyatı
uygulanır. Tanı süresi geciktikçe tedavinin daha güç olacağını unutmayarak
bebeğinizi kesinlikle konuda uzmanlaşmış doktorlara muayene ettirin. Kalça
çıkıklığı önlenebilir
İstatistiklere göre, yeni doğan her 800 bebekten birinde
görülen kalça çıkığı, doğumsal kas iskelet rahatsızlıklarının en sık görüleni.
Hastalığın erken dönemlerdeki tedavisi, kullanımı basit ortopedik ürünlerle
sağlanır. Teşhis için ortopedik muayenenin ihmal edilmemesi gerekir. Geç fark
edilen durumlarda cerrahi müdahaleler ve zorlu bir tedavi sürecine gerek
duyulduğunun altını çizmekte fayda var.
Ülkemizde oldukça sık görülen doğumsal kalça çıkığı,
erken dönemde teşhis edilirse aslında sadece bir kas iskelet sorunu. Tedavisi
de oldukça kolay. Anne babanın dikkatini çeken bir durum söz konusu
olmadığında, tanısı çocuğun yürümeye başlamasına kadar gecikebilir. Zaman
geçtikçe tedavi başarısı azalacağı için, uzmanlar doğumdan sonra ilk 2-3 aylık
süre içerisinde bebeklerin ortopedik muayenelerinin yaptırılmasını öneriyor.
Sadece 10 dakika
Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genetik, hormonal,
mekanik ve çevresel faktörler doğumsal kalça çıkığında rol oynar. Özellikle
ailesinde kalça çıkığı problemi olanların, bunu doktorlarıyla paylaşmalarını
öneririz. Çünkü bebek yürüme çağına gelene kadar, çıkık oluştuğu
anlaşılmayabilir. Durumun sadece 10 dakika süren ortopedik muayeneyle teşhis
edilmesi mümkün. Doktor gerekli görürse, ultrason ve 4 aylıktan büyük
bebeklerde röntgen filmi istenebilir. Doğumsal kalça çıkığı kız çocuklarda
erkeklerden daha sık görülür. Çıkık genellikle tek tarafta olmasına rağmen, her
iki kalçayı da etkileyebilir. Bebeğinizin bacaklarının boyu birbirinden
farklıysa, daha önce muayene yapılmadıysa mutlaka kontrole götürülmelisiniz.
Kalça çıkığında erken tedavi
Birçok hastalıkta olduğu gibi, kalça çıkığında da erken tanı
koymak çok büyük önem taşır. Özellikle ilk 6 ay içinde yapılacak teşhislerin
sonucunda uygulanan tedaviler başarıyla sonuçlanır. Ağrı gibi herhangi bir dış
belirtisi olmaması tanıyı güçleştirir. İlk tanı, yetkin çocuk uzmanı
muayenesiyle belirlenir, kesin tanıysa, çocuğun 0-6 aylık döneminde ultrason
tetkikleri ya da 6-18. aylarda röntgen filmleriyle konur.
Vakaların yüzde 95’inde, erken tanı konularak oldukça
basit yöntemlerle tam tedavi sağlanabiliyor. Bu aşamada faydalanılan ortopedik
aygıtlar kullanılır. Tedaviye erken başlanırsa, kalçayı normal hale getirmek
için 5-6 aylık bir süre yeterli. Yürümeye başladıktan sonra tanı konulursa
alçı, cerrahi girişim gibi çok daha zor ve karmaşık yöntemler kullanılır. Bu
aşamada, çocuğunuzun 3-4 ay süreyle alçıda hareketsiz tutulması sağlanır ve bu
da sonuç vermezse cerrahi girişimler uygulanmaya başlanır. Bu zorlu süreci ve
kalıcı sakatlıkları önlemek için erken teşhise önem verin.
Kalça çıkığınız varsa bunları yapmayın!
